Waterkracht Groene stroom uit water

Waterkracht: elektriciteit uit vallend water. Neem een waterval. Plaats in die waterval een waterrad. Door de kracht van het stromende water gaat het rad draaien. Drijf daarmee een dynamo aan en je hebt stroom. Dat is de basiswerking van een waterkrachtcentrale.

De geschiedenis van waterkracht
De kracht van vallend water werd (in het verleden) niet alleen voor de opwekking van elektriciteit gebruikt. Tijdens de industriële revolutie werden draaiende raderen ook gebruikt om de machines van textielfabrieken aan te drijven. Papiermakerijen maakten ook dankbaar gebruik van waterkracht. Dankzij de krukas konden grote houten hamers de grondstoffen voor papier bewerken. Deze houten hamers werden aangedreven door het waterrad.

Stuwmeren
De meeste watervallen zijn kunstmatig gemaakt; dat wil zeggen dat ze van oorsprong niet in de natuur voorkomen. Veelal worden er in rivieren dammen gebouwd waardoor er een stuwmeer ontstaat. Dit komt omdat het water niet verder kan stromen. Onderin de dam zit een gat en in dat gat zit een propellor. Het water stroomt met grote kracht door het gat en de propellor gaat draaien. Deze propellor drijft een turbine (dynamo) aan en je hebt stroom.

De voordelen van waterkracht

Het grote voordeel van waterkracht is dat het beheersbaar is. Je bent niet afhankelijk van elementen als zon en wind. Als je geen stroom nodig hebt, dan sluit je het gat in de dam af met een schuif. Als je wel stroom nodig hebt, zet je één of meerdere schuiven open.

De nadelen van waterkracht

Om een stuwmeer aan te leggen moet er veel aan de omgeving van het stuwmeer veranderd worden. Een stuwmeer heeft veel ruimte nodig en oevers en andere bebouwing moeten hiervoor wijken. Grote gebieden kunnen onder water komen te staan. Ook voor landbouw heeft dit gevolgen: er stroomt minder water door de rivier achter de stuwdam waardoor er irrigatieproblemen ontstaan. Een bekend voorbeeld is de Aswandam in Egypte. Oude bezienswaardigheden als Abu Simbel moesten worden verplaatst omdat deze bij het creëeren van het stuwmeer onder zouden lopen. Daarnaast is er het gevaar van toenemende droogte. Hierdoor komt er in sommige stuwmeren steeds minder water waardoor de waterkrachtcentrale niet meer optimaal kan functioneren.

Waterkrachtcentrales in Nederland

In Nederland wordt erg weinig gedaan met waterkracht omdat er bijna geen hoogteverschil is. Daardoor kan er in Nederland geen stuwmeer worden gemaakt. Toch zijn er ideeën voor waterkracht in Nederland. In 1981 kwam de ingenieur Lievense met een idee om in het Markermeer een kunstmatig stuwmeer te maken door middel van een ringvormige dijk. Vul dit stuwmeer met water. De energie die hiervoor nodig is kan opgewekt worden met windmolens die op de dijk staan. Laat het meer leegstromen en wek daarmee stroom op. Het idee was eenvoudig: je hebt een beheersbare vorm van groene stroom. Ook als er tijdelijk geen wind staat, kan het stuwmeer stroom leveren. Tenslotte duurt het wel een tijdje voordat het stuwmeer leeg is. Kritiekpunten waren de hoge kosten en de ecologische schade aan het Markermeer. Als de dam door zou breken zou Amsterdam overstromen. Een oplossing was een omgekeerd stuwmeer waarbij je stroom opwekt door het stuwmeer juist vol te laten lopen. Windmolens pompen het meer dan weer leeg. In 2006 heeft de ChristenUnie Flevoland het idee weer nieuw leven ingeblazen.